Tijdlijn
Leren voor duurzame ontwikkeling/natuur- en milieueducatie heeft een lange ontwikkeling doorgemaakt. Van de allereerste natuureducatieactiviteiten begin 1900 tot de Whole School Approach anno 2024. Het is nuttig om die ontwikkeling van ons werkterrein inzichtelijk te maken. Immers, argumenten en overwegingen om bepaalde activiteiten en benaderingen te bevorderen kunnen nog steeds relevant zijn. Bovendien is het boeiend te zien dat sommige onderwerpen, denk aan schooltuinen, van alle tijden zijn.
Met deze drie tijdlijnen geven we een algemene indruk van relevante mijlpalen, bronnen en beleidsontwikkelingen in de afgelopen eeuw.
Mijlpalen
2024
Koppeling van 260 stads- en kinderboerderijen en 140 centra voor natuur- en duurzaamheids-educatie.
2023
Naar een Natuurinclusief Nederland in 2050: Doe mee aan de Groene Revolutie! Collectief Natuurinclusief.
2023
Benoeming hoogleraar Maria Tengö, Mens-natuur relaties in het Antropoceen, WUR (leerstoel Natuurcollege)
2021
Kennisbank over natuur-, milieu- en duurzaamheidseducatie voor professionals in de NME, docenten, studenten,...
1992
Ontstaan uit fusie School in Bos en Landschap en Stichting Veldstudiecentra.
1983
Boekje t.b.v. energielessen citaat “Goede NME is voor de helft ecologie en voor de helft maatschappijleer” (tijdsbeeld)
1976
Interdepartementale werkgroep Natuur- en milieueducatie en voorlichting
1975
Advies inzake een beleidsplan voor de educatie betreffende het natuurlijke milieu en het waardevolle...
1974
Chris Maas Geesteranus - Eerste beleidsambtenaar NME op Ministerie CRM
1962
Boek dat wereldwijd aandacht vestigde op de problematiek van pesticiden.
1951
(1951-1971) door minister OKW
1950
Dit verscheen van 1950 tot 1989
1938
In 1947 gewijzigd in “Bond voor Natuurbeschermingswachten”
1919
19 december 1919 werd de “Rotterdamse Vereeniging voor Schoolwerktuinen” opgericht.
1915
M.A. Koekkoek (1873-1944) tekende 12 schoolplaten die gebruikt werden bij de lessen Kennis der Natuur.
1906
30 Verkadealbums in de periode 1903-1940. Achtien daarvan schreef Jac. P. Thijsse. De eerste verscheen in 1906 “Lente”.
1894
“Van vlinders, bloemen en vogels” was de eerste titel van een grote serie natuurboeken, zoals “In sloot en Plas”,...
1893
Belangrijke inspirator natuureducatie. Schreef -samen met Heimans- vele boeken. Mede-oprichter blad De Levende Natuur...
1893
Auteur van o.a. “De levende natuur. Handleiding bij het onderwijs in de kennis van planten en dieren op de lagere...
1886
Pionier van de natuurbescherming - Auteur van o.a. Onkruid, botanische wandelingen, 1886.
Bronnen
2024
Hoe start je met schooltuinieren bij jou in de buurt? Wat komt er kijken bij de aanleg van een...
2023
Onderwijs heeft zich de afgelopen decennia vooral gericht op het inleiden in en voorbereiden op de...
2022
De Whole School Approach (WSA) wordt over de hele wereld ingezet als instrument om een plek te...
2021
De Whole School Approach voor duurzame ontwikkeling is een raamwerk dat scholen ondersteunt om...
2020
Steeds luider wordt het geluid dat scholen in Nederland meer structureel aan duurzaamheid willen...
2019
Waarom een handreiking voor een integrale benadering van duurzame ontwikkeling in het onderwijs?...
2019
Biomimicry is an emerging discipline that aims at finding more sustainable solutions to human...
2018
Natuur- en milieueducatie kent een lange traditie. In dit boek brengen vier auteurs die traditie...
2017
The new 2030 Agenda for Sustainable Development clearly reflects this vision of the importance of...
2017
School in Bos, het buitencentrum van de Gemeente Den Haag, organiseert al meer dan veertig jaar...
2016
Het boek ’32 lessen voor de toekomst’ laat een vernieuwende kijk op onderwijs zien. En staat vol...
2016
This book is the outcome of the work of Environment and School Initiatives (ENSI), an...
2015
Bijdrage van organisaties op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid aan de dialoog...
2014
Het boek 'Van Slakkenhotel tot natuurBSO' is een inspiratieboek over de groene opvang: het brengt...
2013
Autopoiesis betkent letterlijk "zelf-creatie, zelf-productie" en is door biologen Maturana en...
2012
Leerkrachten, Pabo-studenten en andere educatoren die actief willen werken aan duurzame...
2011
Het document geeft een overzicht op Benelux-niveau van ervaringen die zijn opgedaan met educatieve...
2011
Steeds meer brede scholen willen duurzaamheid een duidelijke plaats geven of kiezen zelfs voor een...
2010
Op dit moment zijn er veel leerlijnen voor NME in omloop, en nog veel meer onderwijsmaterialen....
2010
Deze publicatie wil leerkrachten een praktisch inzicht geven in de belangrijkste uitgangspunten...
2009
Deze twee lessenseries zijn bestemd voor leerkrachten in het primair onderwijs. Het betreft de...
2009
Deze twee lessenseries zijn bestemd voor leerkrachten in het primair onderwijs. Het betreft de...
2009
This comprehensive volume - containing 27 chapters and contributions from six continents -...
2008
Centraal in dit boek staan twee vragen: 'Wat is duurzame ontwikkeling?' 'Wat kun je ermee op de...
2007
Concrete handvatten worden geboden in dit werkvormenboek. Naast de beschrijving van een aantal...
2007
‘Ik speel liever binnen, daar zitten de stopcontacten,’ zegt een jongen uit groep zes. Een jongere kan u...
2006
De laatste jaren wordt steeds vaker gevraagd naar kwantitatieve gegevens die de verwachte effecten van...
2006
Verslag van een onderzoek uitgevoerd om beroepscompetentieprofielen te beschrijven voor een...
2005
Hebben jongeren - opgegroeid met auto en afstandsbediening, magnetronmaaltijd en mobieltje - nog...
2005
De Pabo’s en docentenopleidingen vervullen een sleutelrol als het gaat om het vergroten van de...
2004
Het project 'Duurzaamheid als leergebied' is een opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur...
2004
This Briefing shows how a systemic change of educational culture towards the realization of human...
2002
In dit boekje onder andere over de rol van waarden en normen in leerprocessen, over het verschil...
2001
Het VMBO-lesmateriaal 'Kringlopen, afval en recyclen' is een product van het project 'NME, een...
2000
Dit rapport bevat de schriftelijke neerslag van een onderzoek naar de criteria voor doelen,...
2000
Het project 'Duurzaamheid als leergebied' is uitgevoerd in opdracht van de interdepartementale...
1999
Deze studie is bedoeld als een bijdrage aan de didactiekontwikkeling van natuur-en milieueducatie...
1999
Profilering, efficiency en kwaliteitsverbetering. Dat waren de pijlers onder het Gelders Overleg...
1998
Aan de hand van deze publicatie kan een educatieve instelling beslissen in hoeverre zij wil gaan...
1997
Deze handleiding is in de eerste plaats geschreven voor docenten in het voortgezet onderwijs en...
1997
Het Vier-grote-stedenoverleg van de Natuur- en milieueducatie (NME) centra van Amsterdam, Den...
1996
Het Natuurbeleidsplan is gericht op behoud en herstel van ons land karakteristieke natuurwaarden....
1996
This is the first book published in the UK to provide an overview of the theory and practice of...
1995
Deze bundel bevat een aantal artikelen die de bedoeling hebben bij te dragen aan de discussie over...
1994
Voor: beleidsmakers, educatieve uitgevers, schoolbegeiders, NME-consulenten, NME-organisaties en...
1993
Studie waarin de ontwikkeling van zorg voor de natuur als belangrijk onderdeel van NME verder...
1993
In dit onderzoek staan drie vragen centraal: Welke kenmerken hebben (effectief geachte)...
1992
Dit boek gaat vooral in op gedrag, op kennis en op waarden. De ondertitel geeft al aan dat het om...
1991
NME Project Natuur- en Milieu-Educatie. In dit boek worden gestructureerde didactische...
1991
Lucas Reijnders, Pieter Schroevers, Willem Hoogendijk, Wim Veen, Rob van der Vaart, Gerard...
1990
Dit boek wil een bijdrage leveren aan het verhelderen van waarden en het verruimen van kennis en...
1990
For over twenty years the public has been led to believe that there is a serious educational...
1989
"Natuur-en milieueducatie een pedagogisch perspectief" bestaat uit drie delen. Deel I handelt over het...
1989
De overheid gaat ervan uit dat natuur- en milieueducatie (kortweg: NME) bijdraagt aan de...
1988
Dit boek is geschreven voor leerkrachten aardrijkskunde, biologie, natuurkunde, scheikunde, kennis der...
1988
In deze publicatie worden enkele uitgangspunten geschetst voor een didactiek van NME. De laatste...
1987
Artikel uit milieueducatie 3(1987) nr. 1Over de vraag of mondiale aspecten van natuur- en...
1987
Voor u ligt een eerste probleemverkenning op het terrein van de, zeer diverse, activiteiten die...
1986
Geheel herziene uitgave van het Handboek voor vrijwillig educatief natuur- en landschapsbeheer...
1985
De titel 'Milieu en Ontwikkeling' suggereert wellicht erg veel. Immers, over ontwikkeling valt...
1983
Vraagstellingen van dit onderzoek: Hoe beleven kleuters de dieren in hun omgeving? Welke...
1982
Dit schooltuinboek, een bronnenboek ten dienste van de inrichting en het gebruik van schooltuinen, is het...
1982
Studie naar de functie van natuurlijk en aangelegd groen in de stad.
1981
Dit boekje is een bundeling van artikelen verschenen in 1981 in "Over vernieuwing", "De kleine...
1980
Intended to serve as a resource for school systems interested in developing a comprehensive and...
1979
This publication certainly does not aim at presenting a comprehensive picture of environmental...
1978
Deze handleiding is bedoeld als een steun voor de leerkracht in het kleuter-en lager onderwijs in...
1978
Natuur en kind is een praktisch boek voor opvoeders. Het is een eerste gids voor de opvoeding van...
1977
Voor een zo verstandig mogelijk gebruik van natuur, landschap en abiotisch milieu staat een aantal...
1977
Het boek is bedoeld om leerkrachten te helpen om hun eigen lesmateriaal voor NME te ontwerpen voor...
1976
Sinds 1956 verschenen van de hand van J. A. Nijkamp regelmatig artikelen in het dagblad 'Het...
1975
This is a reference book prepared by the Countryside Commission for Scotland and in its five...
1974
Men gaat er steeds meer van uit, dat de natuurwetenschappen niet als resultaat van onderzoek...
1973
Veel grote pedagogen hebben in hun opvoedingssysteem de beleving van de natuur en het bijbrengen...
1973
De auteur en bewerker laten zien hoe opvoeding en onderwijs ons ongemerkt een zeer milieu-vijandig gedrag hebben...
1972
Vervolg op de nota "school en landschap" die in maart 1970 verscheen en toen werd aangeboden aan...
1970
Doe-boek, kijken, doen en leren in de natuur. Bevat 43 werkbladen met opdrachten. Geschikt voor...
1965
Oorspronkelijk uitgebracht in 1965 (eerste druk). De toekomst er voor de natuur ziet er niet...
1964
Samenvattende handleiding voor de cursussen tot opleiding van Natuurgidsen, zoals die door het...
Beleid en advies
2024
Brief regering met reactie op de Agenda Natuurinclusief 2.0
2024
2023
Onderzoek naar ondersteuningsbehoefte onderwijs bij leren voor...
2023
Visie op de parels van de Nederlandse natuur
2022
This declaration acknowledges the context, challenges and...
2022
Brief regering met een weergave van de stand van zaken per februari...
2021
Rapport over duurzaamheid in het onderwijs
2021
Brief regering met informatie over de voortgang van Duurzaam Door en...
2021
2021
2020
Programma gericht op de versterking van de natuur in Nederland
2019
2019
2018
Brief regering waarin ingegaan wordt op diverse vragen die in de...
2018
2017
Voortzetting Duurzaam Door incl. Jong Leren Eten en duurzaamheid in...
2017
2016
Brief regering waarmee de aanpak Jong leren Eten wordt gelanceerd.
2016
2015
Reactie regering op onderzoeksrapport Groene Brein
2015
Het Groene Brein rapporteert over de stand van zaken ten aanzien van...
2014
2014
2013
Rapportage en evaluatie over LvdO en NME
2013
Verslag van een project in de jaren 2011-2012 in zes Europese landen met...
2012
Het vervolg op NME en LvDO
2012
Verslag inbreng regering
2011
Rapportage stand van zaken NME
2011
2010
2010
2009
De minister stelt extra financiele middelen beschikbaar aan Artis om...
2009
2009
2008
Strategie, programmaorganisatie en financiën.
2008
Eindevaluatie van het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling...
2008
Beleidsnota met vernieuwd NME beleid
2007
Beleidsmaatregelen gericht op vergroting van betrokkenheid en kennis van...
2007
2006
De vertegenwoordigers van natuur- en milieueducatie in Nederland...
2006
2005
2005
2004
Deze eindevaluatie is het resultaat van het vierjarige Programma...
2004
In dit Natuurplanbureau onderzoek worden uitspraken gedaan over de...
2004
2004
2003
Bundel met essays over de oogst van 12,5 jaar programma's van het...
2002
2001
2000
Streefbeelden Leren voor Duurzaamheid 2000-2004 op het gebied van...
2000
Inhoudelijke en strategische verkenning van de ambities voor NME 21....
1999
Verslag van de afsluitende conferentie
1999
1999
1998
De Zeister Kring is een serie bijeenkomsten voor en door...
1998
Het doel van het onderzoek is inzicht te bieden in de richting...
1997
Dit rapport is het tweede jaarrapport in het kader van de evaluatie...
1996
Informatie over een in te stellen programmamanagement en een platform
1996
Het afgelopen decennium is bij de rijksoverheid een actief beleid...
1995
1994
Een samen met verschillende instellingen (o.a. SLO, CITO, LPC, SME...
1993
Ouders moeten tijdens de opvoeding van hun kinderen meer aandacht...
1993
1993
1992
Duurzame ontwikkeling is een onderwerp dat veel verder gaat dan...
1992
Advies van de Natuurbeschermingsraad aan de minister met...
1992
1991
1991
1990
Hoofdlijnen van NME-beleid richting onderwijs
1990
1989
De aanbiedingsbrief verwijst naar de brochure "Naar een draagvlak...
1989
De directie Landbouwonderwijs van het ministerie is reeds doende...
1988
Geeft een mooi tijdsbeeld: boekje aangeboden aan de Tweede Kamer om...
1988
1988
1987
1987
1986
1985
Voordracht van Kerst Boersma op de landelijke oriëntatiedagen van...
1985
Breed gedragen motie Tweede Kamer gericht op uitbouw NME
1985
In dit advies van de Natuurbeschermingsraad worden de...
1984
Deze nota handelt over natuur- en milieuonderwijs. We beschrijven wat we onder...
1984
De Voorlopige Waddenadviesraad hoopt met zijn advies over...
1983
1982
Schets van het beleid met betrekking tot NME.
1982
1981
Advies van de Commisie voor Natuurbeschermingseducatie dat zal...
1981
1980
1980
1980
1979
1978
1978
1977
1977
1976
Doelstelling van dit rapport is advisering met betrekking tot de...
1976
1976
1975
Verslag van het 43e Biologische Werkkamp voor het Onderwijs. Deze...
1975
1974
Verslag van de inleidingen, gehouden op de studiedag bezoekerscentra 27/2/1974, over...
1974
1973
1973
1972
1972
1972
1971
1970
De werkgroep is van mening dat bossen en beplantingen in...
1970
1968
Verslag van een kennismakingsreis naar Duitsland met de...